*Конго-Қырым геморрагиялық қызбасының вирусы (КҚҚВ) бірқатар вирустық геморрагиялық қызбаның өршуін тудырады.

*КҚГҚ індеті кезіндегі өлім-жітім деңгейі 40%-ға жетеді.

*Вирус адамдарға негізінен кене мен малдан жұғады.

*Адамнан адамға инфекция жұқтырған адамдардың қанымен, секрецияларымен, мүшелерімен немесе басқа дене сұйықтықтарымен тығыз байланыста болғанда болуы мүмкін.

*Адамдарға немесе жануарларға арналған КҚГҚ- на қарсы вакцина жоқ.

*ККГҚ вирусын тасымалдаушыларға ірі қара, қой және ешкі сияқты үй жануарлары және жабайы жануарларының кең ауқымы кіреді.

Жануарлар мен кенелердегі Конго-Қырым геморрагиялық қызба вирусы

Жануарларға вирус жұқтырған кенелердің шағуы нәтижесінде жұқтырылады және вирус инфекциядан кейін шамамен бір апта бойы олардың қанында қалады, бұл келесі кене шағу кезінде кене-жануар- кене циклінің жалғасуын қамтамасыз етеді.

ККГҚ  вирусын кенелердің бірнеше түрі жұқтыруы мүмкін болса да, негізгі тасымалдаушылар Hyalomma түрінің кенелері болып табылады.

Инфекцияның таралуы

ККГҚ  вирусы адамдарға кене шағу арқылы немесе сою кезінде және одан кейін жұқтырған жануарлардың қанымен немесе тіндерімен байланыста болғанда беріледі. Инфекция жұғудын көп жағдайлары ауылшаруашылық жұмысшылары, мал сою пункттері, ветеринарлар және мал шаруашылығымен айналысатын адамдарда кездеседі. Адамнан адамға инфекция жұқтырған адамдардың қанымен, секрецияларымен, мүшелерімен немесе басқа дене сұйықтықтарымен тығыз байланыста болғанда беріледі. Медициналық жабдықты дұрыс зарарсыздандырмау және медициналық мақсаттағы материалдарға жұғу нәтижесінде ауруханаішілік инфекция жағдайлары да болуы мүмкін.

Белгілері мен симптомдары.

Инкубациялық кезеңнің ұзақтығы вирустың жұқтыру әдісіне байланысты. Кене шағу арқылы жұқтырғаннан кейін инкубациялық кезең әдетте бір-үш күнге созылады, максималды ұзақтығы тоғыз күн. Жұқтырған қанмен немесе тінмен байланысқаннан кейінгі инкубациялық кезең әдетте бес-алты күнге созылады, деректі тіркелген ең ұзақ кезең 13 күн.

Симптомдар кенеттен пайда болады: қызба, миалгия (бұлшықет ауруы), бас айналу, мойынның ауыруы және қаттылығы, арқа немесе бел ауруы, бас ауруы, көздің қабынуы және фотофобия (жарыққа сезімталдық). Жүрек айнуы, құсу, диарея, іштің ауыруы және тамақ ауруы пайда болуы мүмкін, содан кейін көңіл-күйдің өзгеруі және сананың шатасуы мүмкін. Екі-төрт күннен кейін қозу ұйқышылдыққа, депрессияға және шаршауға ауысуы мүмкін, ал іштің ауыруы анықталатын гепатомегалиямен (бауырдың ұлғаюы) жоғарғы оң жақта локализациялануы мүмкін.

Басқа клиникалық белгілерге тахикардия (жылдам жүрек соғысы), лимфаденопатия (ұлғайған лимфа түйіндері) және ауыз және тамақ сияқты шырышты қабаттардың ішкі бетінде және теріде петехиалды бөртпе (теріге қан кетуден туындаған бөртпе) жатады. Петехиалды бөртпелер экхимоздар деп аталатын үлкенірек бөртпелерге және басқа геморрагиялық құбылыстарға айналуы мүмкін. Гепатит белгілері жиі кездеседі және аурудың бесінші күнінен кейін ауыр науқастарда бүйрек қызметінің тез нашарлауы және кенеттен бауыр немесе өкпе жеткіліксіздігі байқалады.

КҚГҚ-дан болатын өлім деңгейі шамамен 30% құрайды, өлім аурудың екінші аптасында орын алады. Науқастарды сауықтыру кезінде жақсару әдетте ауру басталғаннан кейін тоғызыншы немесе оныншы күні басталады.

Адамның жұқтыру қаупін азайту:

Вакцина болмаған жағдайда адамдар арасындағы инфекциялар санын азайтудың жалғыз жолы - қауіп факторлары туралы хабардарлықты арттыру және адамдарды вирустың әсерін шектеу үшін қабылдай алатын шаралар туралы оқыту.

Вирустың кенеден адамға берілу қаупін азайту:

-қорғаныс киімін кию (ұзын жең, ұзын шалбар);

-киімдегі кенелерді анықтауды жеңілдететін ашық түсті киім кию;

-киімге рұқсат етілген акарицидтерді (кенені өлтіруге арналған химиялық заттарды) қолдану;

-теріге және киімге рұқсат етілген репелленттерді қолданыңыз;

-кенелерді анықтау үшін киім мен теріні үнемі тексеріп отыру; табылса, қауіпсіз әдістерді қолданып алып тастаңыз;

-жануарларды кенелермен зақымдамауға тырысу немесе жануарларға арналған қораларда кенелермен күрес жүргізу;

-Кенелер көп болатын жерлерде және олар ең белсенді болатын маусымдарда болудан аулақ болу.

Вирустың жануарлардан адамға берілу қаупін азайту:

-Эндемиялық аймақтарда жануарлармен немесе олардың тіндерімен жұмыс істегенде, әсіресе сою орындарында немесе жою кезінде қолғап және басқа да қорғаныс киімдерін кию;

-Сою алаңдарына кірер алдында жануарларды карантиндеу немесе союдан екі апта бұрын жануарларды пестицидтермен жүйелі түрде өңдеу.

Таңдалған қауымдастықтарда адамнан адамға жұғу қаупін азайту:

-КҚГҚ жұқтырған адамдармен жақын физикалық байланыстан аулақ болу;

-науқас адамдарға күтім жасау кезінде қолғап пен қорғаныс киімін кию;

-Науқас адамдарға күтім жасағаннан немесе барғаннан кейін қолыңызды үнемі жуу

Кенеден қорғану ережелерін сақтау және дереу медициналық көмекке жүгіну сізді аурудан сақтайды және өміріңізді сақтайды.

Әрқашан есте ұстаған жөн:"ауруды емдеуден гөрі алдын алу оңай"!

Дайындаған: Қызылорда облысы, Жалағаш аудандық аурухананың

                        Дәрігер эпидемиолог    Г.М.Отарбай

                        Инфекциялық бақылау мейіргері Р.Ж.Искакова